Tüp Bebek Nedir? Aşamaları Nelerdir?

Tüp Bebek Tedavisine Genel Bakış

Tüp bebek tedavisinin temel prensibi,kadın ve erkeğe ait üreme hücrelerinin (kadının yumurtası ve erkeğin spermi) vücudun dışında döllenmesi işlemi diyebiliriz. Modern tüp bebek tedavisinin kurucusu Robert G. Edwards’dır. Tüp bebek işlemi sonucu doğan ilk bebek (Louise Brown), 1978 yılında İngiltere’de dünyaya gelmiştir. 1971 yılından itibaren tüp bebek ile ilgili olarak yapılan tüm uygulamalar günümüz tüp bebek tekniğinin temelini oluşturmaktadır. Dünyada tüp bebek ile ilgili gelişmeler hızla devam ederken, ülkemizde tüp bebek konusundaki çalışmalara kayıtsız kalmayarak ilerleyen tüp bebek yöntemlerini uygulamaya başladı. Bunun sonucunda da 1989 yılında Ege Üniversitesi’nde ilk tüp bebek doğumu gerçekleşmiştir.

Tüp Bebek Tedavisinde Son Teknolojik Gelişmeler

Tüp bebek tedavi teknikleri her geçen gün gelişerek yeni yöntemlerin hayatımıza girmesini sağlamaktadır. Bu son teknolojik gelişmeler, tüp bebek tedavisinin başarı oranını etkileyen faktörler göz önünde bulundurularak hayata geçirilmiştir. Kısaca bu gelişmelerden bahsetmek gerekirse;

Mikroskop altında yapılan testis biyopsisi (Mikrotese)
Genetik problem söz konusu olan çiftlerin embriyolarının incelenmesi ve içlerinden sağlıklı olanlarının seçilmesi tekniği PGD (Preimplantation Genetic Diagnosis)
Lazer yardımı ile embriyo çeperinin inceltilmesi tekniği (Assisted Hatching)
Embriyoların, spermlerin ve yumurtaların daha sonra kullanılmak üzere dondurularak saklanması işlemi (Frozen)
Embriyonun gelişimini kamera altında takip etmek ve gelişimi sağlıklı olanları seçmek için uygulanan teknik (Embriyoscope)

Tüp Bebek Yönteminin Adımları Nelerdir?

1. Adım (İlk muayene ve çift değerlendirmesi)

Çiftin daha önce görmüş olduğu tedaviler ve gebelik, doğum, düşük gibi hikayeleri dinlenir. Varsa eski tahlil ve tetkik sonuçları değerlendirilir:

Her türlü ameliyat raporu ya da notu
Sperm tahlili
Kadın ve erkeğe ait kan testleri
Daha önce uygulanan tedavilere ait raporlar
Rahim filmi
Kromozom analizi
Başka hastalıklar ile ilgili raporlar

Tüm bu verilere göre tüp bebek tedavisi planlanır ve tedavinin uygulanacağı gün belirlenir.

2. Adım (Yumurtalıkları uyarma ve yumurta oluşturma)

Yumurtalıklarda iyi embriyoların seçilerek rahme konulması ve çok sayıda yumurta oluşturmak için yumurta geliştirici ilaçlar (iğne tedavisi) uygulanır. İlaç dozu ve tedavi süreci hastanın yaşı ve yumurta rezervine göre değişmektedir. Ortalama 8-12 gün sürmektedir.

3. Adım (Yumurta toplama)

Gelişen yumurtalar anestezi altında toplanır ve laboratuvar koşullarında döllenme işlemi için saklanır. Bu sırada erkek de sperm verir. Tıpkı sperm tahlilinde olduğu gibi masturbasyon yoluyla sperm alınmaktadır. Sperm veremeyen erkeklerden ise mikro TESE yöntemi ile sperm alınır. Ortalama olarak bu işlem yarım saat sürer. Yumurta toplama günü verilecek sperm örneği için erkek 2-4 günlük bir cinsel perhiz yapmalıdır. Bu süre 7 günden uzun olmamalıdır.

4. Adım (Tüp bebek (IVF) veya mikroenjeksiyon (ICSI) uygulaması)

Klasik Tüp Bebek - IVF (İn Vitro Fertilizasyon): Tüp bebeğin ilk yıllarında, henüz mikroenjeksiyonun keşfedilmediği zamanlarda uygulanan bir teknikti. Son yıllarda, döllenme oranları ICSI'ye göre daha düşük olduğundan, çoğunlukla uygulanması tercih edilmeyen bir IVF tekniği haline gelmiştir.

Mikroenjeksiyon (ICSI): Mikroskop altında spermin bir pipet vasıtasıyla direkt olarak yumurtanın içine enjekte edilmesidir. Günümüzde yaygın olarak kullanılan bir yöntemdir. Mikroenjeksiyonun amacı, yumurtanın tek tek sperm ile buluşması vasıtasıyla döllenmenin yüksek oranlara çıkartılmasıdır. Özellikle şiddetli erkek infertilitesinde yaygın olarak uygulanmaktadır.

Erkekten alınan sperm ile kadından alınan yumurta birleştirildikten sonra, vücut ortamını andıran inkübatör cihazları içerisinde gelişimine göre 6. güne kadar takip edilir.

5. Adım (Embriyo transferi)

İki ila altı gün süreli laboratuvarda saklanan döllenmiş yumurtalar, rahim içerisine ağrısız bir şekilde özel kateter yardımı ile yerleştirilir. Bu işlem 5-10 dakika kadar sürer. Gebelik testine kadar olan süreçte cinsel beraberlik önerilmez. Ağrı kesici olarak Parasetamol grubu ilaçlar kullanılabilir. Transferden 1 gün sonra ılık duş şeklinde banyo yapılabilir.

6. Adım (Gebelik testi)

Transfer işleminden 12 gün sonra gebelik testi yapılarak gebeliğin oluşup oluşmadığı öğrenilir. Bu test açlık ve tokluk gerektirmeyen kanda BHCG dediğimiz bir kan testidir. Gebelik tespit edildikten 1 hafta – 10 gün sonrası için hasta ultrason kontrolüne çağrılır. Şehir dışı veya yurtdışında yaşayan hastalar ise bulundukları yerde kontrollerini yaptırıp bilgi verirler. Her ne kadar gebe kaldıktan sonra normal bir gebelik olsa da özellikle ilk 3 ay kullanılan ilaç desteği kesilmez.